پیامک یا اس‌ام‌اس (به انگلیسی: Short Message Service) (با نماد اختصاری SMS) (به معنی سرویس پیام کوتاه) سرویسی برای تبادل پیام‌های متنی از طریق تلفن‌های همراه (و برخی وسیله‌های همراه دیگر مانند راینهٔ جیبی) و گاه برای رایانه‌های شخصی) است. پیام کوتاه یکی از فعالیت‌های پرسود برای شرکت‌های مخابراتی محسوب می‌شود و پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۱۲ درآمد حاصل از این خدمات به ۶۷ میلیارد دلار در سال برسد.

این فناوری در سال ۱۹۹۲ در گروه «سما تلکام» شرکت مخابراتی وُدافون در انگلستان اختراع شد. نیل پاپ‌ورت، یکی از مهندسان این شرکت، که در ساخت این فناوری مشارکت داشت، در ۳ دسامبر ۱۹۹۲ اولین پیام کوتاه را فرستاد. در آن زمان تلفن‌های همراه صفحه‌کلید نداشتند و برای نوشتن پیام کوتاه از رایانه استفاده شد. این سیستم در واقع به‌عنوان یک پیجر اداری برای گزارش رفت‌وآمد مدیران شرکت‌ها به منشی و دبیرخانه طراحی شده بود، اما به مرور زمان استفاده از آن گسترش یافت، به‌طوری‌که تا بیست سال بعد نقشی محوری در نحوهٔ برقراری ارتباط میان انسان‌ها پیدا کرد. در سال ۲۰۱۱ حدود ۱۵۰ میلیارد پیام کوتاه فقط در بریتانیا ارسال شد.

پیامک از سال ۱۳۸۱ وارد ایران شد و تا پنج سال بعد فقط از نام اختصاری انگلیسیِ «اس‌ام‌اس» برای آن استفاده می‌شد. در سال ۱۳۸۶، فرهنگستان زبان و ادب فارسی، واژه‌های «پیامک» و «پیام کوتاه» را به‌عنوان برابرهای فارسی این واژه تصویب کرد.

مخترع

مت مکونن خالق پیامک است. وی ایدهٔ ارسال پیام کوتاه از طریق شبکه‌های موبایل را مطرح کرد. «مکونن» همواره از اینکه به‌عنوان خالق پیامک نامیده شود سر بازمی‌زد و معتقد بود ارائهٔ این فناوری حاصل تلاش و خرد جمعی بوده‌است. وی در ۳۰ ژوئن ۲۰۱۴ (۱۰ تیر ۱۳۹۴) در ۶۳ سالگی و پس از یک دوره مبارزه با بیماری درگذشت.

محبوبیت خدمات پیام کوتاه

استفاده از خدمات پیام کوتاه در بین مردم جهان از محبوبیت زیادی برخوردار است. به عقیدهٔ بسیاری از مردم، استفاده از این خدمات به دلیل «ارزان بودن» به سرعت فراگیر شده‌است. در حال حاضر ۸۳ درصد از کاربران انگلیسی و ۷۹ درصد از کاربران آلمانی تلفن همراه از سرویس پیام کوتاه استفاده می‌کنند. همچنین پیش‌بینی شده‌است که تعداد پیام‌های ارسالی تا سال ۲۰۱۲ به ۳٫۷ تریلیون برسد. این رقم دو برابر تعداد پیام‌های کنونی است.

خدمات پیام کوتاه در ایران

استفاده از خدمات پیام کوتاه در ایران برای نخستین بار در سال ۱۳۸۱ مورد بهره‌برداری قرار گرفت. از این سال به بعد استفاده از پیام کوتاه به‌تدریج در بین کاربران ایرانی تلفن همراه فراگیر شد. در سال ۱۳۸۵، ۸ میلیارد پیام کوتاه در ایران مبادله شد. در این سال روزانه ۲۰ میلیون پیام کوتاه توسط کاربران تلفن همراه رد و بدل می‌گردید که این رقم در روزهای خاص و اعیاد مختلف بیشتر می‌شود.در سال‌های بعدی نرم افزارهای متعددی در زمینه‌ی پیام کوتاه فعالیت کردند که با نام سامانه پیامک یا اس ام اس شناخته می‌شدند.

خدمات پیام کوتاه از طریق جی‌اس‌ام مودم نیز یکی دیگر از راه‌های ارسال انبوه پیام کوتاه‌است. در این سیستمها، نرم‌افزاری به همراه مودم روی کامپیوتر افراد نصب شده و مدیریت پیام کوتاه انجام می‌گیرد.

و همچنین خدمات پیام کوتاه از طریق نرم‌افزار تحت وب و کاملاً اینترنتی و مجازی نیز ابزار ارسال انبوه پیام کوتاه هست که این نوع سیستم را شرکت‌های فناوری خدمات پیام کوتاه و ارزش افزوده ارائه می‌دهند؛ این نرم‌افزار پنل اس ام اس یا سامانه پیامک نام دارد که هیچ محدودیتی در ارسال پیامک ندارد که راهی کم هزینه و مدرن برای تبلیغات پیامکی شده است.

ارسال پیام کوتاه از طریق تلفن ثابت

ارسال و دریافت پیام کوتاه از طریق تلفن ثابت، یکی از سرویس‌های ارزش افزوده‌ای است که در کشورهای توسعه یافته مورد استفاده گسترده مشترکین قرار می‌گیرد و به عنوان یک سرویس متداول در مخابرات جهان توانسته است جایگاه خود را با تدوین استانداردها و قوانین مشخص ارتقاء بخشد.